Rok 1919
Powstaje Polska Organizacja Wojskowa Górnego Śląska – nadzorowana i współtworzona przez Oddział VI (późniejszy II) Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Była to organizacja konspiracyjna do walki nieregularnej, podjazdowej o odłączenie Górnego Śląska od Niemiec i przyłączenie do Polski. Organizacja ta powstała 11 stycznia 1919 w Katowicach. Była główną polską siłę zbrojną w powstaniach śląskich 1919–1921.
Źródło: Wikipedia
Liczba zaprzysiężonych członków Polskiej Organizacji Wojskowej w powiecie strzeleckim: 810.
źródło: Ryszard Kaczmarek, Powstania Śląskie 1919-1920-1921 Nieznana wojna polsko-niemiecka
***
W 1919 roku powstaje organizacja „Heimattreuer Oberschlesier e. V.“ (Wierni heimatowi Górnoślązacy). Organizacja gromadziła Górnoślązaków, którzy angażowali się w pozostanie Górnego Śląska w granicach Niemiec.
Raport wywiadowczy Polskiego Komitetu Plebiscytowego, sprawozdanie sytuacyjne z powiatu Strzeleckiego 1920 rok:
Powiat strzelecki jest 75% polski, niewiele uświadomiony i obojętny, przeważnie rolniczy.
Organizacje bojowe: Istnieje w powiecie organizacja, do której należą ludzie V.H.O.S (Wierni Heimatowi Górnoślązacy) i leśniczy. Uzbrojenie powiatu dobre. Siła zorganizowana na powiat liczy około 900 ludzi. Powiatowym jest nauczyciel Langer lub hrabia Strachwitz.
Punktami oporu są:
Miasto Strzelce – 200 ludzi zorganizowanych
[…]
Piotrówka: Czysto niemiecka kolonia. Stawić może 100 ludzi. Posiadają karabin maszynowy
Gogolin: bojówka 40 chłopa
Kadłub – 20 uzbrojonych ludzi
Kolonowska: 10 Stosstrupplerów
Źródło: Archiwum Państwowe w Katowicach
źródło: Archiwum w Katowicach
***
Rok 1920
Kronika szkoły w Kadłubie,
Mayer, nauczyciel w Kadłubie, członek Heimattreue Oberschlesier (organizacja działająca na rzecz pozostania Górnego Śląska w granicach Niemiec), rok 1920:
„Bał się nasz lud przyznawać do kontaktów ze szkołą. Łatwo można było być podejrzanym, że jest się Niemcem. A co to znaczy u Polaków okazało się 6 lipca [1920]. Trzystu Polaków przybyło w świątecznym pochodzie, dowiadując się, kto jest Niemcem, gdzie jest szkoła, nauczyciel Meyer. Sołtysa Mrohsa pobili prawie na śmierć, kupca Meiera całkiem na śmierć. Mrohs kandydował z ramienia Partii Niemieckiej do nowo wybranego zarządu gminy. Partia Niemiecka obsadziła w nim 10 miejsc, a Polacy 5.”
20.3.1921 odbywa się plebiscyt na Górnym Śląsku. Wyniki głosowania w Kadłubie
Maj 1921
Kronika szkoły w Kadłubie, Mayer, nauczyciel w Kadłubie:
„Już następnego dnia przybył do mnie w czasie zajęć uczeń Kowalski, wychowanek polskiego przywódcy z wiadomością, że przybyli Polacy by mnie aresztować. Pożegnałem się z moją rodziną i poszedłem do lasu w ukrycie. Po drodze spotkałem uzbrojonych powstańców w rogatywkach, pytających o moje mieszkanie. W lesie ukrywało się nas wielu wiernych ojczyźnie mężczyzn. Jak horda wdarli się powstańcy do szkoły. Nauczyciel Karhan był w tym dniu u swoich teściów. Nauczyciel Hübner został wyciągnięty ze swego ukrycia – grożono mu rozstrzelaniem. Podobnie postąpiono z moją żoną i 2-letnim synem Hellmuthem. Postawiono ich wszystkich pod ścianą, mieli zdradzić miejsce mojego ukrycia i magazyn broni. Wieczorem zebraliśmy się w nadleśnictwie i postanowiliśmy próbować uciekać następnego dnia. Wkrótce po wyjściu zaskoczył nas ogień z karabinów maszynowych. W ogniu tym przebiegliśmy do oddalonego o dwa kilometry lasu. Na szczęście powstańcy byli złymi strzelcami.
Również w lesie byliśmy często ostrzeliwani. Pojedynczo i grupkami przedarliśmy się do Ozimka. W moim mieszkaniu powybijano okna, zerwano podłogi, zbito obrazy. Książki i pisma podarto, wszystko zabrudzono ludzkim kałem. Tylko większe meble pozostały, ich odtransportowanie zaplanowano na później, przeszkodził temu Selbstschutz.”
***
Wspomnienia Piotra Puzika, rocznik 1900, urodzony w Kadłubie, członka Polskiej Organizacji Wojskowej, jedynego znanego uczestnika powstania z Kadłuba:
***
USC Grodzisko, akt zgonu: Richard Smiatek, 31 lat, młynarz z Jemielnicy, zginął w powstaniu dnia 6.6.1921 roku
USC Antoniów, jedyny akt zgonu z wyraźnym oznaczeniem przyczyny: Franz Dyga, 25 lat, urodzony w Schodni, zamieszkały w Hüttendorf, Ozimek, zginął 25 maja w Krośnicy w walce z powstańcami polskimi. Był prawdopodobnie członkiem Sebstschutzu, który zaatakował Borycz i który wspominają francuskie raporty pokazane poniżej.
***
Linia walk w roku 1921.
***
Raporty francuskiej komisji międzysojuszniczej (Archiwum w Opolu):
- 25 lipca 60 policjantów z Krasiejowa i Krzyżowej Doliny weszło do Grodziska, rozbroili gwardię komunalną i znęcali się nad mieszkańcami.
- w Kadłubie wiadomo o stacjonowaniu 30-osobowego nieregularnego oddziału Niemców.
***
Krośnica
7 maja 1921 roku Krośnica została zajęta przez kompanię 4 baonu strzeleckiego pod dowództwem Karola Brandysa z Podgrupy ,,Bogdan”. Powstańcy wzięli do niewoli stacjonujący we wsi oddział SSOS. Od 9 do 13 maja 1921 roku powstańcy odparli nieudane niemieckie ataki. Najcięższe walki toczyły się 25 maja 1921 roku gdy wieś przechodziła z rąk do rąk.
W Suchym Dańcu w chwili wkroczenia oddziałów powstańczych giną osoby z listy wrogów polskiego wywiadu, sporządzone w roku 1920.
Akta zgonu USC Izbicko:
Johann Hurek z Boryczy, lat 20, syn Mathiasa, zostaje zabity 26 maja przy słupie stodoły w swoim gospodarstwie przez powstańców strzałem z broni.
Jakob Kalla, lat 63, zostaje zabity w swoim mieszkaniu w Boryczy 6 czerwca przez uczestników powstania strzałem z broni.
Franz Smolorz, lat 19, z Suchodańca, syn Johanna Smolorza, zostaje zabity przez powstańców strzałem z broni 1 czerwca na terenie między Suchodańcem a Grodziskiem. Widnieje na liście wrogów wywiadu Polskiej Organizacji Wojskowej.
Michael Gawlik, lat 64, zabity przez polskich powstańców 1 czerwca w Suchodańcu. Widnieje na liście wrogów wywiadu Polskiej Organizacji Wojskowej.
Maximilian Zwierzina, lat 22, zamieszkały w Krośnicy, zastrzelony przez powstańców 26 maja w Krośnicy na własnym podwórku. Jego ojciec Paul, karczmarz w Krośnicy, widnieje na liście wrogów wywiadu Polskiej Organizacji Wojskowej.
Kadłub / Kadlub 